Đền Làng Rào, xã Hưng Đạo là một trong số các ngôi đền trọng điểm trên địa bàn huyện Hưng Nguyên thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương về tham quan, chiêm bái. Nhiều người biết và đến với đền vì sự linh thiêng được lan truyền nhưng ít ai biết rằng, đằng sau sự linh thiêng ấy là những câu chuyện thú vị, đầy màu sắc huyền bí về đền và cả nhân vật thờ tại đền.
Quá trình hình thành ngôi đền linh thiêng
Đền Làng Rào ban đầu chỉ là một ngôi miếu nhỏ, được dân làng dựng nên ở cồn Thầy Học vào năm Vĩnh Tộ thứ 6 (1624) thời Vua Lê Thần Tông, để tưởng nhớ công ơn chữa bệnh của vị thần Thổ Địa. Tuy nhiên, cồn có diện tích nhỏ, xung quanh toàn là đầm lầy, lau sậy, việc đi lại rất khó khăn, trong khi người tìm đến miếu ngày một đông. Bởi vậy, dân làng Rào quyết định tìm một địa điểm mới để di dời ngôi miếu thiêng. Đúng lúc này, có thầy địa lý danh tiếng (có người cho rằng đó là thầy Tả Ao) đi ngang qua, đã ghé vào thắp hương và tình cờ nghe được nguyện vọng của dân làng, thầy vui vẻ đồng ý.
Đền Làng Rào là một trong những điểm đến du lịch tâm linh nổi tiếng
Sau khi xem xét địa hình, địa thế của làng, thầy địa lý đã chọn mảnh đất cách cồn Thầy Học 300m về phía Nam (vị trí hiện nay). Theo lý giải của thầy, mảnh đất này có hình dáng như con rùa, phía trước có rào Biền Bò, phía sau có núi Mượu làm thế tựa, là mảnh đất phong thủy tốt, tụ linh, tụ thủy. Ở một khía cạnh khác, liên quan đến nhân vật thờ thì địa thế vùng này có những hình dạng mang ý nghĩa tượng trưng rất đặc biệt và gắn với nghề thuốc như phía trước là dải đất rộng tượng trưng cho vựa thuốc, bên phải là dăm Nhà Đeo (hay Đao) tượng trưng cho dao cắt thuốc, bên trái là giếng nước, tượng trưng cho bát thuốc. Như vậy, vị trí này vừa hợp phong thủy, vừa có ý nghĩa với vị thần được thờ. Chính tại đây, ngôi miếu nhỏ được nâng cấp thành ngôi đền với 2 tòa khang trang, thoáng đãng, ở ngay vị trí “đầu” con rùa, ngoảnh mặt về hướng nam. Theo quan niệm tâm linh của người phương Đông, hướng nam mang tính dương, gắn với hạnh phúc, điều thiện… “Thánh nhân nam diện nhi thánh thiên hạ” (Thánh nhân ngồi quay hướng nam để nghe lời tâu bày của thiên hạ), đó là hướng của đế vương, sau đó là hướng của thần linh khi các ngài thành vua tinh thần của quần chúng.
Quan võ hầu tả vu, hữu vu
Quan văn hầu tả vu, hữu vu
Trải qua mưa bom bão đạn và thời tiết khắc nghiệt của miền Trung, năm 1953, bái đường của đền bị hư hỏng nặng, sau đó được dỡ đi để phục vụ kháng chiến. Năm 2009, Nhân dân Làng Rào đã phục dựng lại bái đường, mở rộng thêm khuôn viên. Đến năm 2011, Nhân dân tiếp tục dựng thêm 1 nhà, tạo thành bố cục 3 tòa thượng, trung, hạ điện như hiện nay, trong đó, thượng điện chính là hậu cung nguyên gốc còn lại của đền.
Lễ hội đền Làng Rào hàng năm được tổ chức vào ngày 14 và 15 Âm lịch. Để giữ gìn và phát huy các giá trị Di tích lịch sử, xã Hưng Đạo đã xác định Lễ hội Đền Làng Rào là điểm nhấn văn hóa, du lịch tâm linh, thu hút du khách thập phương tới tham quan, chiêm bái. Bảo tồn, tôn tạo và mở rộng di tích đền Làng Rào là nhiệm vụ đã và đang được UBND xã Hưng Đạo và Ban quản lý Di tích quan tâm, góp phần gìn giữ, phát triển bản sắc văn hóa dân tộc./.
Nguyễn Ngà